تجزیه و تحلیل و تعیین عوامل موثر بر شدت انرژی در اقتصاد ایران

شدت انرژی شاخصی است که معمولاً برای ارزیابی نحوه استفاده از انرژی در سطح کلان کشورها مورد استفاده قرار می گیرد و نشان می دهد که برای تولید مقدار معینی از کالاها و خدمات، چه میزانی انرژی به کار رفته است. برای محاسبه شدت انرژی می توان مصرف نهایی داخلی انرژی را بر تولید ناخالص داخلی تقسیم کرد. در این مطالعه ابتدا به تجزیه شدت انرژی با استفاده از شاخص ایده آل فیشر به دو اثر شدتی و ساختاری در اقتصاد ایران در بازه ی زمانی 85-1346 پرداخته شده است. بر این اساس مشاهده شد که اثر ساختاری در بازه ی زمانی مذکور دارای نوسانات است و سهم اندکی در تغییرات اثر کل دارد. اما اثر شدتی در تمامی سال ها به استثنای سال 1376 کوچک تر از یک است و اثر کل را بیشتر تحت تاثیر قرار می دهد. سپس به منظور بررسی عوامل موثر بر شدت انرژی الگویی ارائه گردید و به بررسی 5 عامل نسبت موجودی سرمایه فیزیکی به نیروی کار، قیمت حامل های انرژی، شاخص قیمتی تولید کننده، نسبت مجموع صادرات و واردات به تولید ناخالص داخلی و تولید ناخالص داخلی سرانه با استفاده از الگوی خود توضیح با وقفه های گسترده، در محیط نرم افزار microfit.4 بر شدت انرژی پرداخته شد. نتایج حاکی از آن است که شدت انرژی با افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه و قیمت حامل های انرژی، کاهش می یابد. و با شاخص قیمتی تولید کننده و نسبت موجودی سرمایه به نیروی کار رابطه مستقیم دارد.